Strona główna » Poradnik » Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej

Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej

Jedna z najważniejszych decyzji, jaką należy podjąć planując założenie własnej działalności gospodarczej, to wybór formy opodatkowania. Wybór optymalnego sposobu opodatkowania działalności zależy od kilku czynników. Poniżej podpowiemy Ci, jaką formę opodatkowania wybrać dla swojej firmy.

PIERWSZE KROKI

W Polsce możliwe są cztery sposoby opodatkowania działalności gospodarczej: skala podatkowa czyli tzw. „zasady ogólne”, podatek liniowy, ryczałt od przychodów oraz karta podatkowa. Każda z form niesie ze sobą korzyści, ale także z każdą wiążą się pewne ograniczenia. Wybór optymalnej formy opodatkowania firmy zależy od skali i specyfiki planowanej działalności, a także indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy. Biorąc pod uwagę następujące aspekty:

prognozowane przychody, koszty, dochody firmy,
planowane obszary działalności firmy,
sytuację rodzinną przedsiębiorcy,
inne źródła dochodów,

można uzyskać odpowiedź na pytanie „jaką formę opodatkowania własnej działalności gospodarczej wybrać?”.

Wybór formy opodatkowania określa się we wniosku CEIDG-1, składanym w celu rejestracji działalności gospodarczej. Zmiany formy opodatkowania można dokonać na początku każdego roku podatkowego w nieprzekraczalnym terminie do 20 dnia miesiąca następująco po miesiącu, w którym firma uzyskała pierwszy przychód. Np. w przypadku dokonania dokonania pierwszej sprzedaży w lutym, forme opodatkowania możemy zmienić do 20 marca.

ZASADY OGÓLNE - SKALA PODATKOWA

Jedną z czterech form opodatkowania działalności gospodarczej jest skala podatkowa, potocznie zwana „opodatkowanie na zasadach ogólnych”. W przypadku wyboru opodatkowania na zasadach ogólnych, podatek od działalności gospodarczej jest liczony od dochodu, czyli nadwyżki sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania w roku podatkowym.

Podstawa obliczenia podatku w zł	Podatek wynosi
Do 120.000	12% minus kwota zmniejszająca podatek 3.600 zł
Ponad 120.000	10.800 zł plus 32% nadwyżki ponad 120.000 zł

Źródło: Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 27 ust. 1.

Możliwość uwzględnienia kosztów w podstawie opodatkowania stanowi bardzo dużą zaletę
dla przedsiębiorców, którzy przewidują, że będą ponosili dość duże koszty. Często korzystne jest opodatkowanie skalą podatkową nawet tylko w pierwszym roku działalności, kiedy to przychody jeszcze nie osiągają prognozowanego poziomu, natomiast ponoszone są wysokie koszty związane z intensywnym rozwojem firmy.

Korzyści z opodatkowania firmy na zasadach ogólnych

Oprócz ustalania podstawy opodatkowania z uwzględnieniem kosztów uzyskania przychodów, wybór zasad ogólnych do obliczania podatku dochodowego niesie za sobą również inne korzyści np.:

możliwość skorzystania z szeregu ulg i odliczeń od dochodu lub podatku np.: ulga na dzieci, ulga rehabilitacyjna, ulga na Internet, ulga budowlana, odliczenia kwot poniesionych na darowizny, odliczenia wpłat na Indywidualne Konto Emerytalne, itd.,
możliwość wspólnego rozliczania podatku z małżonkiem – przy spełnieniu określonych
w ustawie warunków,
możliwość odliczania straty podatkowej osiągniętej w poprzednich okresach podatkowych
od dochodu uzyskanego w kolejnych okresach.

PODATEK LINIOWY 19%

Kolejną opcją opodatkowania działalności gospodarczej jest podatek liniowy. Dochód dla celów skalkulowania podatku liniowego oblicza się w sposób analogiczny jak przy zasadach ogólnych – przychody pomniejszane są o koszty ich uzyskania. Zasadniczą przewagą podatku liniowego nad skalą podatkową jest jedna stawka podatku 19%, która nie zmienia się wraz ze wzrostem dochodu firmy.

Opodatkowanie dochodu firmy podatkiem liniowym nie przewiduje ulg ani odliczeń, możliwych w przypadku skali podatkowej. Wybierając tę formę opodatkowania, przedsiębiorca nie może na przykład rozliczać się wspólnie z małżonkiem, korzystać z ulgi na dzieci, ulgi rehabilitacyjnej, ulgi na internet oraz obniżać podatku o kwotę zmniejszającą podatek.

Kiedy opłaca się wybrać podatek liniowy 19%?

Podatek liniowy jest korzystny w przypadku wysokich dochodów z działalności gospodarczej, osiągania równocześnie dochodów ze stosunku pracy i działalności gospodarczej, braku możliwości korzystania z ulg. Reforma podatkowa tzw. 'Polski Ład' pworwadziła znaczące różnice w obliczaniu obliczaniu i odliczaniu składek zdrowotnych w zależności od wybranej formy opodatkowania. Zawsze należy kompleksowo przeanalizować sytuację przedsiębiorcy w celu wyboru optymalnej formy opodatkowania.

Kiedy nie można wybrać podatku liniowego?

Przedsiębiorca nie może wybrać opodatkowania dochodów firmy podatkiem liniowym 19% w pierwszy roku prowadzenia firmy, jeżeli po założeniu działalności gospodarczej będzie świadczył na rzecz byłego pracodawcy usługi o tym samym charakterze, które wykonywał w ramach umowy o pracę (np. usługi tłumaczenia). W takim wypadku pierwszy rok prowadzenia działalności będzie opodatkowany na zasadach ogólnych, natomiast w kolejnych latach będzie możliwe będzie skorzystanie z podatku liniowego.

RYCZAŁT OD PRZYCHODÓW EWIDENCJONOWANYCH

Kolejną możliwością jaka stoi przed przedsiębiorcą w zakresie wyboru formy opodatkowanie jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Jak sama nazwa wskazuje, podatek w tej metodzie liczony jest od uzyskanych przychodów, zatem nie ma możliwości uwzględnienia w podstawie opodatkowania kosztów.

Aby przedsiębiorca mógł wybrać taką formę opodatkowania, musi spełnić następujące warunki:

przychody, jakie osiąga w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej nie mogą przekroczyć w roku poprzedzającym rok podatkowy równowartości 2.000.000 euro,
osiągane przychody nie mogą być uzyskiwane z następujących działalności: prowadzenie aptek, lombardów, kupno i sprzedaż wartości dewizowych, handel częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, niektóre wolne zawody niewymienione w art. 4 ust. 1 pkt. 11ustawy, działalności wymienione w załączniku nr 2 ustawy,
podobnie jak w podatku liniowym, przedsiębiorca nie może świadczyć usług, bądź dokonywać sprzedaży towarów handlowych na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy – jeżeli do takich sytuacji dojdzie, przedsiębiorca traci prawo do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego opłaca podatek dochodowy na zasadach ogólnych.

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych przewiduje aż dziesięć stawek podatkowych (17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% i 2%), które uzależnione są od rodzaju wykonywanej działalności. Szczegółowy podział działalności ze względu na stawki ryczałtu określa art. 12 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Jakie przysługują ulgi i odliczenia?

W rocznym zeznaniu podatkowym PIT-28 podatnik ma możliwość odliczenia:

Składki na ubezpieczenie społeczne (od przychodu)
Składki na ubezpieczenie zdrowotne - od 2022 roku limitowane odliczenie od przychodu
Ulg i innych odliczeń wymienionych w art. 26 ustawy o PIT
Ulgi abolicyjnej
Oraz przekazania 1% kwoty podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego

KARTA PODATKOWA

Od 1 stycznia 2022 roku reforma podatkowa tzw. 'Polski Ład' uniemożliwiła wybór tej formy opodatkowania. Mogą się w ten sposób rozliczać jedynie osoby, które takie prawo nabyły przed kończem 2021 roku.

Najprostszą formą rozliczania się z podatku dochodowego jest karta podatkowa. Mogą z niej skorzystać drobni przedsiębiorcy prowadzący działalności m.in. w zakresie handlu detalicznego, gastronomii, usług rozrywkowych czy transportowych.

Ta forma opodatkowania uważana jest za najprostszą, przede wszystkim ze względu na brak obowiązku prowadzenia prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Obowiązki jakie natomiast ciążą na podatniku karty podatkowej to przede wszystkim:

wydawanie na żądanie klienta rachunków i faktur stwierdzających sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi
przechowywanie w kolejności numerów kopii tych rachunków i faktur w okresie 5 lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę.

Od czego zależy podatek obliczony za pomocą karty podatkowej?

Przedsiębiorca, który zdecyduje się wybrać opodatkowanie w formie karty podatkowej
(i będzie do tego uprawniony) będzie obliczał podatek na podstawie liczby zatrudnionych pracowników oraz liczby mieszkańców miejscowości, w której działalność jest wykonywana.

Dodatkowe kryteria brane pod uwagę przy obliczaniu podatku określa art. 27 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, który wskazuje na możliwe obniżenia podatku w przypadku osiągnięcia przez podatników wieku 60 lat oraz stwierdzenia u nich stopnia niepełnosprawności.

Data aktualizacji: 2022.09.12

Podstawa prawna: Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 6, 10, 22), Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.